رقص هندی
رقص هندی در سنت باستانی آن جایگاه بخصوصی دارد. شاید تصوری که از رقص هندی دارید آن چیزی باشد که در سینمای هند و در فیلم‌های بالیوود دیده‌اید در حالی که مانند تعدد در الهه‌های باستانی انواع گوناگونی از رقص در هندوستان وجود دارد
از این بین می‌توان به رقص هندی جدید و رقص سنتی هندی اشاره کرد.
آموزش رقص هندی توسط مربیان حرفه‌ای خیلی کم است چون این سبک رقص به دلیل تنوع در انواع رقص هندی گستردگی بالایی دارد و برای یادگیری باید اشتیاق و صبر بسیاری داشته باشید.رقص سنتی هند هنریست که همیشه به عنوان ابزاری قدرتمند برای برقراری ارتباط با خدا مطرح بوده و با وجود اینکه تنوع بسیاری دارد تنها شش مدل از آن در سطح ملی شناخته می‌شود.
رقص کلاسیک هندی
خیلی از افرادی که با رسوم و فرهنگ هندی‌ها آشنایی دارند یا به هند سفر کرده‌اند به خوبی می‌دانند که سنت آداب و رسوم فرهنگ جشنواره‌های گوناگون و حتی غذاهای هندی مورد توجه گردشگران دنیا است.
رقص هندی کلاسیک در سال 1947 در آخرین زمان زندگی مغول‌ها و نواب‌ها توسط روسی‌ها انجام می‌شد. در همان سال هند آزادی خود را به دست آورد و جامعه هنری حس کرد می‌توان همانند گذشته سنت و هنر باشکوه رقص را اجرا کند. در جریان این اتفاقات به تفاوت‌های فرهنگی و سنتی هر منطقه و قبیله توجه بخصوصی شد و انواع رقص هندی در قبایل اجرا گردید.
هر سبک رقص هندی بر اساس معیارهایی مانند ملیت مذهب نیازهای اجتماعی و حتی شیوه زندگی شکل گرفته به نوعی که می‌توان گفت آیین‌های بومی زیادی از کشورهای مجاور هند متاثر از سنت‌های رقصان هندی می‌باشد.
این نوع رقص‌های کلاسیک در موقعیت‌های گوناگون به هنگام کاشت و یا برداشت محصولات جشن و شادمانی و یا گردهمایی‌های محلی اجرا می‌شوند. اگرچه با نگاهی به رقص هندی جدید متوجه می‌شوید بعضی از آنها مانند رقص هندی هیپ هاپ بیشتر کپی از سایر رقص های خارجی است چون بر خلاف رقص های سنتی هند لزوما معنا و مفهوم عرفانی را به مخاطب منتقل نمی‌کنند.
رقص هندی جدید از رقص معاصر الهام گرفته شده است و سعی دارد با رقص خلاقانه و ترکیب انواع رقص رایج دردنیا دغدغه های موجود در مورد کلیشه‌های جنسیتی و فرهنگی در جامعه هندوستان را به نمایش گذارد مثلا با الهام از سبک رقص هیپ هاپ و ترکیب آن با رقص هندی حرکاتی خلق کردند.
انواع رقص هندی
انواع رقص هندی دارای ریتم حرکت انرژی و تعامل با فضاست و در فرهنگ هندوستان به عنوان قوی ترین بیان ارتباط و تعامل اجتماعی استفاده می‌شود. برای آنها رقص یعنی شادی واقعی.
Kuchipudi کوچی پودی
Bharatnatyam بهاراتاناتیم
Kathak کاتاک
Garba قاربا
Manipuri مانیپوری
Ghoomar گومار
Kathakali کاتاکالی
Rouf روف
Odissi اودیسی
Bihu بیهو
Lavani لاوانی
Mohiniyattam موهینیاتام
خاستگاه نام سبک رقص هندی
Tamil Nadu تامیل نادو Bharatnatyam بهاراتاناتیم
Uttar Pradesh اوتار پرادش Kathak کاتاک
Andhra Pradesh آندرا پرادش Kuchipudi کوچی پودی
Odisha اودیشا Odissi اودیسی
Kathakali کرالا Kathakali کاتاکالی
Manipurمانیپور Manipuri مانیپوری
Kathakali کرالا Mohiniyattam موهینیاتام
Kuchipudi
کوچی پودی را شاید بتوان سخت‌ترین شکل رقص کلاسیک در هند دانست. کوچی پودی فقط رقص نیست بلکه یک آیین کاملا مذهبی می‌باشد که به خدا اختصاص دارد و شامل آیین‌های خاص از جمله پاشیدن آب مقدس سوزاندن چوب‌های بخور داده شده و دعا برای خدا است. مجموعه این آداب میتواند شبیه سایر عناصر ذهن آگاهی برای برقراری ارتباط آگاهانه با دنیا باشد.در گذشته این تمرین رقص هندی فقط در معابد توسط رقصندگان مرد انجام می‌شد اما اکنون بانوان رقصنده بیشتر این نوع رقص را انجام می‌دهند.
Bharatnatyam
این رقص هندی جزو رقص‌های کلاسیک است که با آهنگ‌های الهی از موسیقی کارناتیک و توسط زنان دوره باستان در معابد باستانی تامیل نادو انجام می‌شود. سرچشمه آن به ده هزار سال قبل مسیح نسبت داد. تمرکز این رقص هندی معمولا بر دست پا و حالت چهره فرد رقصنده می‌باشد.
اجرای بهاراتاناتیم
الگویی که برای اجرای این رقص هندی در نظرگرفته شده است قدمتی بیش از صد سال دارد. چیدمان حرکاتش بیننده را با مجموعه‌ای فرح بخش و روح نواز مواجه می‌کند و حس زیبایی شناختی را برمی انگیزد.
یک اجرای سنتی این رقص سنتی هندی از هفت بخش تشکیل شده است که مارگام margam می نامند.
آلاریپو alarippu
جیتسورم jatiswaram
شبدم shabdam
وارنام varnam
پادام padam
تیلانا thillana
شولوکام یا مانگالام sholkam or mangalam
اکنون بخش های دیگری به این مجموعه اضافه شده عبارتند: پوشپانجالی pushpanjaliکوتوام jatiswaram استودیshabdam آشتاپدی ashtapadi باجان bhajan کیرتانا keertanaو …
لباس رقص بهاراتاناتیم :خیلی زیبا و رنگی است. در قدیم قسمت های کمی از بدن رقصنده را می‌پوشاند و نوع لباس‌ها یکسان بود و فقط رنگ و جزئیات آها را از هم متمایز می‌کرد. اما امروزه تغییر کرده است.
به طور کلی لباس بهاراتاناتیم دو نوع است:
1. شلوار
2. به شکل دامن است
اما در هر دو سبک طراحی لباس گونه ایست که رقصنده بتواند به آسانی با موسیقی همراه شود.لباس بانوان با گلدوزی یا نقوش مذهبی گوناگونی تزیین شده است که در قدیم حتی از نخ‌های ابریشم و طلا در خیاطی این لباس ها بکار می رفت.شکل لباس زنان در رقص بهاراتاناتیم شبیه ساری هندی است با این تفاوت که ساری یک قطعه واحد نیست ترکیب شش قطعه پارچه گوناگون است که با دکمه یا بند بهم وصل شدند تا به راحتی بپوشند.رنگ لباس‌ها بسیار روشن رنگی و جذاب و چشم نواز است.تیکه های لباس شامل بلوز شلوار یک ساری کوتاه پالو یک بادبزن بلند و یک بادبزن کوتاه و یک نشیمن گاه می‌باشد. بلوز معمولا هم رنگ بادبزن بلند جلوی شلوار است. هنگامی که رقصنده در حالت نیمه نشسته اراماندی” و یا نشسته کامل مروماندی قرار بگیرد چین‌های جلوی شلوار و یا دامن به زیبایی باز می شود و ظاهر رقص را زیبا تر می‌کنند.
لباس بهاراتاناتیم برای آقایان : لباس رقصنده آقا خیلی ساده است. این لباس قسمت پایین تنه رقصنده را می‌پوشاند و بالاتنه عریان است و در بالا تنه فقط از یک جواهر ساده استفاده می شود. رقصنده‌های مرد از جواهرات کمی نسبت به بانوان استفاده می‌کنند.آرایش صورت در رقص بهاراتاناتیم برای خانم ها و آقایان یکسان است.
گونگورو چیست
زنگوله‌هایی که به دور مچ پا بسته می‌شوند اسامی مختلفی دارند که رایج‌ترین آنهاگونگورو می‌باشد و هر رقصنده برای رقص هندی به یک جفت گونگورو نیاز دارد.گونگوروهایی به شکل صد یا دویست زنگوله وصل شده بر روی یک طناب نخی بودند .
اکنون جای خودشان را با پنجاه زنگوله داده شده بر روی یک نوار چرمی یا پارچه‌ای داده‌اند.ضربات هماهنگ با موسیقی و ریتم توسط پای رقصنده باعث می‌شود که صدای زنگوله ها هم با موسیقی هماهنگ باشد.قبل از هر اجرا رقصنده‌های جوان‌تر گونگوروی خود را نزد guru خود می‌برند تا آنها با انجام مراسمی کوچک دعای خیر خود را بدرقه راهشان کنند.
Kathak کاتاک :در زبان هندی از کلمه کاتا به معنی داستان معنی شده است و به عنوان رقص عشق هم شناخته می‌شود چون در آن همزمان زن و مرد با هم می‌توانند حرکات را انجام دهند.تمرکز اصلی تمرین رقص هندی روی مچ پاهاست و باید با ضربه‌های موسیقی هماهنگی داشته باشد. در رقص کاتاک تفاوت‌های گوناگونی را می‌توان دید چون که بر اساس نوع رقص در مکان‌های گوناگون اجرا می‌شود.
Garba: Garbha Deep اسامی دیگر آن هستند. در Garbha Deep کلمه Garbha سانسکریت به رحم اشاره دارد و Deep به چراغ‌های کوچک خاکی اشاره دارد که معمولاً به صورت دایره‌ای دور یک چراغ بزرگ یا مجسمه‌ای از الهه شاکتی انجام می شود. معمولا این نوع رقص هندی همراه با چوب اجرا می‌شود.
Manipuri: رقص هندی مانی پوری یکی از رسم‌های مردمان شمال شرقی هند است که به عنوان سمبلی مهم برای منطقه ایالت مانی پوری شناخته می‌شود و برای داستان رابطه عاشقانه بین خدایان هندو رادها و کریشنا با لباس‌های سنتی و آرایش مخصوص به مانی پوری انجام می‌شود.
Ghoomar:در این نوع تمرین رقص هندی افراد با پوشیدن لباس‌های رنگی و زیبای هندی و همچنین جواهرات سنگین با ضرب‌های موسیقی می‌رقصند تا نشان دهنده فرمی از رقص سنتی هند باشند.
Kathakali:رقص هندی کاتاکالی یک رقص سنتی هند است که به معنای داستان نویس معنی می‌شود. این نوع رقص به عنوان معروف ترین و مذهبی‌ترین شکل های رقص هندی است که با لباس‌های سنگین و ماسکی روی صورت انجام می‌شود.
کاتاکالی از داستان‌های ریمایانا و شیوا سرچشمه می‌گیرد. در مفهوم کلی این رقص بیانگر مفهوم خوب و بد است و مکالمه در تمرین رقص هندی این سبک فقط از طریق حرکات بدن و میمیک صورت نشان داده می‌شود.
Rouf:رقص روف یکی دیگر ار انواع رقص سنتی هندی است که مانند هر رقص هندی دیگری با هدف و مفهوم خاصی اجرا می‌شود .روف یک رقص آرامبخش است که با موسیقی سنتی کشمیری توسط رقصندگان زن انجام می‌شود. این نوع رقص توسط مردم کشمیری در جشنواره و مناسبت‌های مهم انجام می‌شود.
Odissi:رقص اودیسی به عنوان یکی از تکنیکی‌ترین و یا سخت ترین رقص‌های هندی شناخته می‌شود که با یک روایت اسطوره‌ای همراه است. شعری که در این نوع رقص هندی انتخاب می‌شود توسط نوازندگان انجام می‌شود. این نوع رقص هندی از ایالت ادیشا در بخش شرقی هند نشات گرفته است. بیشتر حرکاتی که در این نوع رقص هندی انجام می‌شود با الهام از مجسمه سازان و بت ها متعلق به معابد باستانی هند است. بیش از پنجاه حرکت جذاب در این نوع رقص وجود دارد و معمولا توسط رقصندگان زن انجام می‌شود از شش قرن پیش مردان در اجرای این رقص شرکت می‌کردند. این رقص هندی میتواند به صورت تک نفره و یا گروهی توسط زنان و مردان رقصیده شود. رقص ادیسی گونه‌های مختلفی دارند که هرکدام دارای ویژگی‌های بخصوص هستند. مثلا در برخی از رقص‌های ادیسی رقصندگان بر این باورند که اگر پاهای خود را به زمین بکوبند می‌توانند ایزد بانوی زمین را برای دریافت بخشش و برکت بیدار کنند.
Bihu:این رقص هندی معمولا در جشنواره توسط زنان و مردمان رقصنده انجام می‌شود.شرکت‌کنندگان با پوشیدن لباس‌هاس سنتی و تکان دادن حرکات سریع این نوع رقص هندی را به اجرا می‌گذارند. با آغاز فصل بهار معمولا رقص بیهو در سواحل شرقی هندوستان اجرا می‌شود.
Lavani:این واژه از کلمه لاوانیا گرفته شده است که دو شکل دارد. به طور کلی می‌توان گفت که لاوانی دو حالت فلسفی و حساس دارد. رقص لاوانی از ایالت امپراتوری مارتا نشات گرفته است و می‌توان گفت ترکیبی از موسیقی سنتی و روایت های خدایان است. سرچشمه لاوانی از کلمه لاوانیا گرفته شده است که به معنی زیبایی است. شکل و حالت این رقص در گذشته به عنوان تقویت کننده روحیه جنگجویان در زمان جنگ در قرن هجده بود.این نوع رقص با سرعت بالا و ضربه زدن به پاها اجرا می‌شود و بیانگر موضوعاتی مانند مذهب سیاست جامعه و حتی مفاهیم عاشقانه است. رقص لاوانی در گذشته برای عبادت در معابد محلی انجام می‌شد اما امروزه یک رقص احساسی است که میتواند بیانگر موضوعات خاصی باشد.
Mohiniyattam:این نوع رقص در اساطیر هندی نماد موهینی زن لرد ویشنو است. این نوع رقص به الهه زیبایی معروف است و به طور سنتی توسط رقصندگان زن با موسیقی کارناتیک آواز خواندن و بازی یک نمایش انجام می‌شود. رقص موهینی هم میتواند به سبک آهسته و هم با حرکات تند انجام شود.
سخن پایانی
از دیرینه تا به اکنون آموزش رقص هندی در اماکن و معابد مقدس اجرا می‌شد. انواع رقص هندی هرکدام برای خود فلسفه خاصی دارند و در نوع خود بی‌نظیر هستند.در اصل انواع رقص هندی فقط به منظور سرگرمی و شادی برگزار نمی‌شوند و بی هدف و بی‌معنا نیستند. ژست و حرکات بدن مهمترین قسمت رقص‌های هندی را تشکیل می‌دهند و با همین حرکات می‌توان مفهوم واقعی رقصندگان را متوجه شد.درست است که امروزه رقص هندی هیپ هاپ و حرکات رقص هیپ هاپ در انواع مختلفی اجرا می‌شود و حتی در فیلم‌ها هم دیده می‌شود اما همان‌طور که گفته شد رقص کلاسیک هندی معنا و مفهوم خاصی را انتقال می‌دهد.
بدون دیدگاه