رقص آذری

حرکات قرص لحظات را مو به مو به نمایش می گذارند. از لحظه ای که تیر شکارچی لرزه بر اندام توراجی می اندازد و بر زمین می افتد تا وقتی که به شوق پرواز مجددا شور می گیرد و به آسمان می پرد.
• رقص لاله :در رقص لاله دختران آذری سرجایشان و درجا می رقصند. دست ها هم با طرافت و به آرامی تکان می خوردند.
• رقص جامیش باغا گیردی :اگر گذرتان به شهر گنجه افتاد از سالمندانشان بخواهید این رقص را اجرا کنند.
• رقص میرواری :از رقص هایی که برای تماشای آن باید به سراغ زنان قدیمی تر بروید .
• رقص نانازی : عشوه گری در رقص نانازی با لباس سنتی رقص آذری به حد کمال می رسد. بانوان خرامان خرامان راه می روند. حرکات دست کشیده و ظریف است و چرخ های درجای مبهوت کننده ای دارند.خواننده ملودی های این رقص را با لرزش کم و به زیبایی تکرار می‌کند و صحنه باشکوهی خلق می‌شود.
• رقص واغزالی : خیلی وقت است که دیگر اسب سپیدی نمی آید تا دختران را به خانه بخت ببرد. اول اسب را به گاری می بستند بعد قطار آمد و حالا خودروی عروس این امر مهم را به عهده دارد رقص و اغزالی هم داستان عروسی هایی است که قطار محمل عروس بوده و اقوامش روی ریل قطار و در ایستگاه راه آهن مراسم شادی و رقص را به پا می کردند. به همین علت به این رقص واغزالی می‌گفتند که به معنی ایستگاه راه آهن است.
• رقص میصری : رقص مردانه آذری به معنای شمشیر عربی که تند و تیز است و شبیه مارش نظامی با ابهت است.
• رقص خالاباجی : رقصی پر از قصه های عامیانه و اساطیری
اولین بار بانو صونا ملودی برای رقص نوشت تا مسن های قره باغ در مراسم هایشان هر وقت هوس شوخی و رقص و آواز کردند با آن خالاباجی برقصند.برخی ها این رقص کمیک را با اسم های جیران بالا و قاچای بالا می شناسند.روایت رقص اما از اساطیر آذری الهام گرفته شده است و داستانی عامیانه اما جذاب مانند قصه های مادر شوهر و عروس را به اجرا در می آورد.
• رقص ترکمه : اسم رقص از قومی به همین اسم در آذربایجان می آید که در زمان های بسیار دور زندگی می کردند. برای دیدن این رقص به سراغ گروه های حرفه ای بروید و در بین عموم مردم انتظار دیدنش را نداشته باشید.
• رقص جیرانی: پر طرفدارترین رقص آذری بانوان جیرانی به معنی آهو نام است که قبلا پدر و مادرها برای دخترانشان انتخاب می کردند. امروزه این اسم کمتر برگزیده می‌شود اما رقص جیرانی در بین بانوان خواهان زیادی دارد.رقص آذری بانوان که شهرتش را مدیون زیبایی و طرافت حرکاتش است.
• رقص آچ بادام بیر قوز : رقص سه گردو و یک چشم که به خواننده ای به اسم علی عسگر عبدالله منسوب است.
• رقص آی یری باخ :این رقص برای بانوان است که از گذشته تاکنون بجا مانده است.
• رقص اوچ نمره دورد نومره بش نومره آلتی نومره : رقص آذری در دو ناحیه آذربایجان ایران و جمهوری آذربایجان مدنظر ماست و این رقص باکویی این روزها علاقمندان زیادیی پیدا کرده است.
• رقص آلچا گولو : از معدود رقص های سریع بانوان آذربایجان است.
• رقص انزلی : از گروه رقص های آرام و با پیشینه است که در سنت آذربایجان بیشتر مورد توجه افراد سن وسال دار است.
• رقص چیت تومان : عجیب است اما وجود دارد رقصی بی ساختار مشخص در بین انواع رقص های آذری رقص چیت تومان که بسیاری سلیقه ای اجرا می شود . شاید شبیه رقص های فری استایل امروزی به اقتضای زمانه برای افرادی ابداع شده که امکان یا علاقه به رقصیدن با ساختار و قواعد خاص را نداشتند. معنی این رقص گروهی هم اشاره به پارچه گل گلی چیت دارد که بیشتر برای شلوار خانم ها استفاده می شد.
• رقص جهری بی یم : تا اینجا و در تاریخچه رقص آذری و رقص هایی که در عروسی ها اجرا می شوند از همه گفتیم جز ساقدوش ها رقص جهری بی یم رقصی است که ساقدوش ها با هم در آن حضور دارند.البته آنها همراه گروهی دیگر از بانوان در دو صف پشت سر هم می ایستند و آواز می خوانند و می رقصند.شاید شبیه تجربه کنسرت رفتن باشد چون هر چه خواننده می خواند عده ای انتهای هر بند آواز را تکرار می کنند. گاهی امکان داردبه همین علت باشد که اسمش به معنای نخ ریسی از پشم است.
• رقص خان چوپانی : مردان با ضربات تمپو حرکات پرشور و تند رقص خان چوپانی را اجرا می کنند. اسمش احتمالا از قبیله ای می آید که به همین اسم هستند.
• رقص ساری باش : آسانترین رقص آذری از رقص های قدیمی آذری است که با وجود اینکه دارای آداب و سکنات خاص خودش است اما به خاطر ساده بودن حرکات که هیچ اصراری به انجام آنها بر اساس قاعده مرسوم نیست هر کسی در هر سنی می تواند آن را برقصد.
• رقص شالاخو : رقصی که با ریتم محبوب ایرانی ها اجرا می شوداز قدیم ریتم 6/8 که در بین پسران جوان آذری نواخته می شود بسیاری شالاخو می رقصند.
• رقص شکی: کندترین رقص آذری همه رقص های آرام را که بانوان و دختران اجرا نمی کنند. رقص پانتومیم گونه شکی به آهستگی توسط مردان آذری اجرا می شود . ملودی رقص خاص آذری زبان هااست.
• رقص زغالی :رقص فراموش شده آذری رقصی غمگین و آرام و زنانه که احتمالا خیلی از زنان و مردان آذری هم از آن بی خبر باشند. چون تصنیف هایش از یاد مردم رفته است.
• رقص عنابی : محجوبترین رقص آذری رقصی زنانه منسوب به موسیقیدان معروف آذری به اسم ثانی است که در منزل افراد متمول اجرا می شد.این رقص با روسری و چادر مزین به اشیا گران بها اجرا می شد و رقصنده با حرکات آرام و روان در حالی که صورتش را با آن روسری و چادر می پوشاند می رقصید.
• رقص قازاغی : از دسته رقص های مردانه که برای آمادگی رزمی و دفاعی بودند و به منطقه قازاغ منتسب است.
• رقص قیتقیلدا : رقص قیتقیلدا اپرا نمایشی است که بانوان آذری باکو با قریحه طنزشان روزمرگی را با آن اجرا می کنند . آنها از همه حرکات بدن حتی حرکات چشم و ابرو غافل نیستند. نقش ها هم همان نقش های زندگی طبیعی است مثلا یکی نقش عروس دارد و دیگری نقش مادرشوهر.
• رقص قیزلار بولاغی :این بار عکس العمل دختران به وجود چشمه قیزلار بولاغی در تخجوان رقصی ظریف خلق کرده است. که پر از چرخش های لطیف است.
• رقص کچی ممه سی : مردان روستاهای باکو در رقص رقابتی کچی ممه سی انعطافشان را تست می زنند . فراز و فرودهای زیادی در قالب حرکات کند و تند دارد و به نظر معنای نمی گذرد مناسب تر از معنای دیگر این واژه به معنای پستان بز برای این رقص باشد.
• رقص کوراغلونون قایتارماسی : نوعی رقص زورخانه ای و حماسی که سرعت بسیار بالایی دارد. البته در آغاز حرکات آهسته ترند و در آخر اوج می گیرند.دهل و سرنا که در بیشتر در رقص های آئینی ایران نواخته می شود هم ساز این رقص است.
• رقص گلین آتلاندی : طولانی ترین رقص آذری بیشتر عروس های ایرانی که دیده ام هنگام وداع با پدرشان مثل ابر بهار اشک می ریختند اما اگر هزینه سنگینی برای آرایشگاه پرداخت کردید و علاقمند به رقص سنتی هستید رقص گلین آتلاندی گزینه مناسبی برای رقص خداحافظی عروسی است که هم ملودی آرامی دارد و هم طولانی است و میتوانید یک دل سیر در آغوش پدر برقصید.
• رقص سمنی : سمن هم به معنی بهار است هم اسم رقصی که بانوان پای سفره هفت سین به صورت گروهی می رقصند.
• رقص چال چاپاق : رقص پیرمردی آذری پیرمردهای آذری کلاهی به اسم چاپاق می گذارند و این رقص به همین اسم مخصوص آنهاست. با حرکاتی آرام و ریتم اغراق شده.
• رقص گلین کتیرمه : رقصی مهیج با ریتم پر نوسان که مخصوص زمان ورود عروس به منزل داماد است.
• رقص قایتاغی : رقص باله ترکی را بشناسید چرخش های بسیاری دارد. ایستادن روی نوک پا آن را شبیه رقص باله می کند.
یکی از بازو ها باز و بازوی دیگر بسته نگه داشته می شود.حرکت بدن روان است شانه ها بدون حرکت است.دارای حرکات متنوع می باشد.
• رقص گزل گز : رقصی ظریف با موسیقی حزین که بر گرفته از اسم همسر حسن علی نوازنده معروف نی و به معنی چشم زیبا است.
• رقص گولمه ای :رقصی که در خانواده عروس در مراسم حنابندان اجرا می کنند.
• رقص یالی چیست؟رقصی که از دسته رقص های نیایشی و قدیمی و فولکلور آذربایجان است و در مناطق زیادی جالمان اسم گرفته و با حرکات آرام پا و چهار ریتم شروع می شود. در پایان با صدای سریع و فرم دویدن پایان می پذیرد.یاللی به دو صورت است:
1. یاللی رقص
2. یاللی بازی
یاللی رقص : مجموعه حرکات ترکیبی خاص و مشخص که با ریتم معین همراه آهنگ اجرا می شوند. اگرچه حرکات ابتدایی این رقص آسان بودند با گذشت زمان با وجود ترکیب حرکات با هم بر پیچیدگی آنها اضافه شد.
یاللی بازی : هیجان این رقص خیلی زیاد است و به این دلیل در ابتدا با یک بازی آغاز می شود در طول رقص هیجان فرح بخشی ایجاد می کند. همچنین گستردگی دامنه حرکات سبب می شود همه افراد علاقمند بتوانند حضور داشته باشند .
در یاللی بازی حرکت ها دامنه بزرگی را شامل می شود. بازی با بخش رقص آغاز شده و بعد به حالت یک رقص مفرح تبدیل شده همه افراد در بازی اشتراک می کنند.گفتیم که باللی چهار ریتم داشت ولی یاللی ها در دو ریتم آهسته و سریع اما با ساختار کاملا مشابه اجرا می گردد.یاللی هئیراتی از نمونه های بازی یاللی است.
• رقص ساری گلین : رقص 1500 ساله ترکی در مراسم عروسی دخترِ مو طلایی اسلاو توسط سرداران عثمانی دزدیده می شود و این رقص که به معنی عروس زرد یا مو طلایی است در وصف حسرت او سروده شده است و ریتمی آرام و غمگین دارد.